Είναι επικίνδυνα για την υγεία τα ενεργειακά ποτά;

Το υπουργείο τροφίμων και φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), δημοσίευσε περιστατικά θανάτων που συνέβησαν μετά την κ

ατανάλωση των ενεργειακών ποτών Monster. Μεγάλο μέρος της ανησυχίας για την κατανάλωση τέτοιου είδους ποτών, οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητα τους σε καφεΐνη, η περιεκτικότητα της οποίας δεν ρυθμίζεται, καθώς έχουν χαρακτηριστεί ως συμπληρώματα διατροφής.

Πως αυτοί οι θάνατοι ήρθαν στο φώς;

Η Anais Fournier, δεκατεσσάρων ετών, πέθανε ξαφνικά τον περασμένο Δεκέμβριο από αρρυθμία, που οδήγησε σε καρδιακή ανακοπή. Μέσα σε δύο ημέρες είχε καταναλώσει 2 τέτοια ποτά. Την περασμένη εβδομάδα, η μητέρα της Fournier, Wendy Crossland, κατέθεσε μήνυση εναντίον της εταιρείας ποτών Monster, υποστηρίζοντας ότι η εταιρεία δεν ξεκαθαρίζει τους κινδύνους της κατανάλωσης καφεϊνούχων ενεργειακών ποτών.

Στο πλαίσιο της αίτησης της Crossland για ελευθερία των πληροφοριών, ο FDA δημοσίευσε λεπτομέρειες για άλλες τέσσερις υποθέσεις -συν μια στην οποία σημειώθηκε μη θανατηφόρα καρδιακή προσβολή- οι οποίες φέρονται να συνδέονται με την κατανάλωση των ποτών Monster Energy.

Πόση καφεΐνη περιέχουν τα ενεργειακά ποτά, όπως το Monster Energy;

Στην πραγματικότητα δεν είναι μεγάλη η περιεκτικότητα τους. Τα 682 ml ποτού Monster, περιέχουν 240 mg καφεΐνης. Ένα τυπικό φλιτζάνι καφέ –περίπου 225 ml- περιέχει από 90 έως 200 mg καφεΐνης.

Πόση καφεΐνη θα μπορούσε να σκοτώσει;

Η θανατηφόρος δόση της καφεΐνης, είναι περίπου 5 γραμμάρια για τους ενήλικες. Για να φτάσει κάποιος αυτήν τη ποσότητα, θα πρέπει να πιεί πάνω από 25 φλιτζάνια καφέ. «Ένας λόγος για τον οποίο είναι εύκολο να αποφευχθούν θάνατοι από την υπερκατανάλωση καφεΐνης, είναι ότι τα συμπτώματα που προκαλούνται από τα πρώτα στάδια της δηλητηρίασης, όπως ζάλη, ναυτία και πονοκέφαλος, είναι αρκετά δυσάρεστα», λέει η Sarah Kerrigan, ιατροδικαστική τοξικολόγος στο Sam Houston State University στο Τέξας.

Για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, η δόση που προκαλεί σοβαρές συνέπειες μπορεί να είναι σημαντικά χαμηλότερη από 5 γραμμάρια, αλλά το ποσό αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί.

Πόσο συχνοί είναι οι θάνατοι από καφεΐνη;

Στην πραγματικότητα, καθόλου συχνοί. Μόνο μια χούφτα περιπτώσεων παρουσιάζονται στην επιστημονική βιβλιογραφία, αν και είναι πιθανό αρκετοί θάνατοι απλά να μην έχουν αναφερθεί. Το μεγάλο ερώτημα όμως, είναι το πόσο μεγάλο μέρος της ευθύνης για τις εισαγωγές σε νοσοκομεία έχουν τα ενεργειακά ποτά. Μεταξύ του 2005 και του 2009 στις ΗΠΑ, οι εισαγωγές που σχετίζονταν με ενεργειακά ποτά, αυξήθηκαν 10 φορές. Το 44 τοις εκατό αυτών των επισκέψεων όμως, οφειλόταν στην ανάμιξη των ποτών αυτών με άλλες ουσίες, όπως το αλκοόλ.

Τι θα μπορούσε να προκαλέσει τους πέντε θανάτους που αναφέρθηκαν;

Δεδομένου ότι το ποσό της καφεΐνης που περιέχει μια συσκευασία Monster Energy, θα μπορούσε -στη χειρότερη περίπτωση- να προκαλέσει υπερένταση σε πιο υγιείς ενήλικες, οι θάνατοι πιθανόν να οφείλονται σε προϋπάρχουσες ιατρικές καταστάσεις, ή επειδή το ποτό καταναλώθηκε ταυτόχρονα με κάτι άλλο. Η Fournier είχε το σύνδρομο Ehlers-Danlos, μια γενετική διαταραχή που προκαλεί χαλαρό δέρμα και αρθρώσεις, καθώς και ευαίσθητα αιμοφόρα αγγεία. Δεδομένου ότι η καφεΐνη διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, η Fournier ήταν –λόγω της πάθησης της- πολύ πιο ευαίσθητη στις επιδράσεις της καφεΐνης.

Ποιες άλλες συνθήκες, θα μπορούσαν να κάνουν κάποιον ευάλωτο στην καφεΐνη;

Οτιδήποτε κάνει τον καρδιακό μυ αδύναμο, μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία στις καρδιοαγγειακές επιπτώσεις της καφεΐνης. Λέει η Rita Redberg, καρδιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Φρανσίσκο. Η παχυσαρκία ή ο διαβήτης, που κανονικά δεν είναι συνδεδεμένοι με την αρρυθμία, μπορούν να αποδυναμώσουν την καρδιά και σε συνδυασμό με την καφεΐνη να προκαλέσουν επικίνδυνες μεταβολές των παλμών.

Η ευαισθησία στην καφεΐνη, είναι επίσης ένα χαρακτηριστικό του ατόμου, επισημαίνει ο Jeff Goldberger, καρδιολόγος στο Πανεπιστήμιο Northwestern στο Σικάγο. Μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με την καφεΐνη, έδειξε ότι είναι σχεδόν αδύνατο να εντοπιστούν συγκεκριμένοι παράγοντες νόσων, που να συνδέουν τις υψηλές δόσεις καφεΐνης με την αρρυθμία, στο γενικό πληθυσμό. Οι ετικέτες στα ενεργειακά ποτά Monster αναγράφουν ότι δεν συνίσταται για παιδιά κάτω των 12 ετών ή για άτομα ευαίσθητα στην καφεΐνη.

Γιατί τα ενεργειακά ποτά δεν ελέγχονται;

Το FDA, μπορεί να ελέγξει και να ρυθμίσει μόνο τα τρόφιμα και τα φάρμακα. Με το χαρακτηρισμό τους ως συμπληρώματα διατροφής, τα ενεργειακά ποτά ξεφεύγουν από τα είδη των περιορισμών που τίθενται στα τρόφιμα που περιέχουν καφεΐνη. Τα ανθρακούχα αναψυκτικά στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, περιορίζονται στα 71 ml καφεΐνης ανά 340 ml ποτού, μία συγκέντρωση περίπου το ένα τρίτο μικρότερη από αυτή που βρίσκεται στα Monster Energy. Τα ενεργειακά ποτά στις ΗΠΑ δεν είναι απαραίτητο να αναγράφουν το πόση καφεΐνη περιέχουν, στις ετικέτες τους.

Τι άλλο βρίσκεται στα ενεργειακά ποτά;

Η Ταυρίνη και το guarana συχνά περιλαμβάνονται ως συστατικά, μαζί με άλλες ουσίες. Πολλά από αυτά τα συστατικά δεν έχουν μελετηθεί, λέει Kerrigan, και «σίγουρα όχι στο βαθμό που θα μελετηθεί ένα νέο φάρμακο, αν επρόκειτο να συνταγογραφηθεί ή να πωληθεί νόμιμα».